Wat is een speculatieve voorraad?

Net zoals het mogelijk is om te speculeren met aandelen, vastgoed en andere investeringen, is het mogelijk om te speculeren met grondstoffen. Vooral essentiële grondstoffen die aan prijsschommelingen onderhevig zijn, zijn daarbij interessant. In de praktijk wordt er door bedrijven echter niet zo vaak met voorraden gespeculeerd en dat heeft verschillende redenen.

Betekenis van een speculatieve voorraad

Een speculatieve voorraad is simpelweg een voorraad die men aanlegt omdat men verwacht met zo’n voorraad winst te kunnen maken. Men rekent dan op een prijsstijging die de voorraadkosten zullen overtreffen. Speculatieve voorraden zijn dan ook met name mogelijk bij goederen die sterk aan prijsschommelingen onderhevig zijn.

Speculatieve voorraden zijn uitzonderlijk

Speculatieve voorraden komen in de praktijk niet zo vaak voor. Dat komt door de oplopende voorraadkosten, waarbij eventuele prijsstijgingen dit maar moeilijk kunnen overtreffen. Bovendien zijn opslaglocaties vaak onvoldoende afgestemd op het aanleggen van speculatieve voorraden. Aanpassingen zijn daarbij niet altijd even snel mogelijk, hetgeen uiteraard ook in extra kosten zou resulteren. Daartegenover staat dan weer dat een eventuele winst onzeker is, waardoor er een risico bestaat. De potentiële winst staat niet altijd in verhouding met dit risico.

Omdat speculatie met voorraden natuurlijk verbonden met schaarste is, wordt het ook nog eens als immoreel beschouwd. Reputatiemanagement is voor steeds meer ondernemingen belangrijk. De consument eist dit dan ook van hen en dat heeft het speculeren met voorraden alleen maar moeilijker gemaakt.

Bovendien wordt het aanleggen van speculatieve voorraden soms zelfs verboden of onmogelijk gemaakt.

Tegenkanting tegen speculatieve voorraden

Wat dat laatste betreft, was dat bijvoorbeeld het geval in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toen werd er ook gewerkt met distributiebonnen die voor een eerlijke verdeling van goederen moesten zorgen, net om hamsteren en speculeren te voorkomen. Enkel wie over distributiebonnen beschikte, kon een bepaald aantal goederen kopen. Het systeem werd in 1939 voor het eerst ingevoerd voor suiker en nadien ook voor andere producten. Het bleef tot 1952 bestaan. Toen besloot men dat koffie, het laatste product dat “op de bon” te verkrijgen was, opnieuw vrij kon worden verkocht.

Tijdens de oliecrisis van 1973 kwamen er gelijkaardige beperkingen en verbodsbepalingen ten aanzien van benzine. Deze oliecrisis ontstond door een opzettelijk gecreëerd tekort aan aardolieproducten door Arabische landen die de Verenigde Staten en West-Europese landen viseerden omdat ze Israël steunden bij de Jom Kipoeroorlog.

En gedurende de eerste schokgolf van de coronacrisis werden er in veel landen maatregelen getroffen om de speculatie met medische middelen en persoonlijke beschermingsmiddelen te voorkomen. In Frankrijk werd bijvoorbeeld de controle over de productie van mondkapjes overgenomen om te voorkomen dat prijzen exorbitant zouden worden verhoogd. In België werden ze zelfs door de staat opgevorderd en in beslag genomen. Houders van voorraden kregen dan een eerlijke vergoeding, maar konden niet speculeren met mondkapjes.

Onderscheid met een veiligheidsvoorraad

Kenmerkend voor speculatieve voorraden is in ieder geval de intentie om winst te maken met de voorraad. Niet alle ondernemingen die op voordelige momenten voorraden aanleggen, doen dit met deze intentie. Soms hebben ondernemingen voorraden dringend nodig om te blijven produceren en om essentiële goederen te kunnen leveren. Wanneer er een grote prijsstijging komt, zou dit ervoor kunnen zorgen dat de onderneming de grondstoffen niet langer kan aanschaffen en dus niet langer zou kunnen produceren. Door vooraf voorraden met essentiële grondstoffen aan te leggen, kan het dan vrij hevige verstoringen op de inkoopmarkt voorkomen. In feite gaat het hier om een veiligheidsvoorraad waarmee het krapte en problemen op de inkoopmarkt kan overbruggen. Het is echter niet omdat de intentie anders is dat deze ondernemingen hun verkoopprijzen niet zullen aanpassen. Het is louter niet hun voornaamste doel én de veiligheidsvoorraad wordt afgestemd op de eigen noden. Soms is de scheidingslijn hoe dan ook vrij dun.